Dva slučajno spojena, u srodno vreme pročitana romana, koje obeležavaju brojne komparativne razlike: rodne, generacijske (Šnajder 1948, Prvulesku 1960), kulturne (hrvatsko-jugoslovenski i rumunski kulturni krug), uključujući i one relevantne: opseg hronotopskog zahvatanja u istoriju (Šnajder referiše na period od kraja 17. veka do kraja 20.-og na širem srednjoevropsko-slavonskom terenu, dok se Prvulesku fokusira na 1897. godinu i na grad Bukurešt, sa epiloškim izletom u neprecizirani savremeni trenutak).

Pripovedna opsežnost im je zajednička crta, očekivana za žanr istorijskog romana. Ključna razlika je u načinu strukturisanja te opsežnosti. Šnajder se opredelio za prostornu organizaciju pripovedanja i hronološku linearnost koja je zapravo skokovita (vremenska osa radnje je isprekidana). Prvulesku hronotopsku statičnost dinamizuje širim sociološkim seciranjem odabranog sinhronijskog stanja, dakle, uvođenjem većeg broja likova različite socijalne i profesionalne pozicije, individualnog profila i fabulativne funkcije.

Oba romana baštine zaplet i motive nekoliko drugih žanrovskih matrica romana i proznih modela, iako nijedan od njih nije realizovan s namerom da bude postmoderni žanrovski koktel. Drugim rečima, heterogeni žanrovski elementi u strukturi ova dva istorijska romana podređena su jedinstvenim ciljevima i nemaju funkcionalnu autonomiju karakterističnu za, recimo, parodijske romane, avangardne ekpserimente ili postmoderni pačvork. Za roman Doba mjedi važna je strategija i atmosfera pikarskog romana i porodičnih hronika; za roman Život počinje u petak urbana hronika i dinamizujuća tenzija zapleta kriminalističkog romana, te zanimljivo koketiranje sa utopijskim romanom.

Oba romana, Joane Prvulesku i Slobodana Šnajdera, demonstriraju faktografsku utemeljenost, to posebno važi za bukureštansku epohalnu panoramu koja sadrži širok sociološki presek jednog staleškog i patrijarhalnog društva koje živi suočeno sa izazovima modernizacije i naučnog progresa. Šnajder se opredelio za vertikalni hod kroz istoriju i kratke genealoške kopče koje savremenost pojedinca povezuju sa sudbinskim krivuljama porodične hronike. Prvulesku statičnost mizanscena dinamizuje uvođenjem krimi istrage (ubistvo mladog aristokrate), kao i referisanjem na aktuelne društvene i političke skandale (dvoboj bivšeg gradonačelnika i glavnog urednika jednog opozicionog lista; afera o nestanku čudotvorne ikone vezana za visoki kler), te ljubavnim nadmetanjem dvojice plamića o ruku ćerke doktora Margulisa. Šnajderu su tri epohalna događaja u fokusu: migracija praoca Kempfa iz nemačke prapostojbine u Slavoniju krajem 17. veka a na poziv Marije Terezije, „mali poljski rat“ Đuke/Georga Kempfa u koji odlazi kao slavonski folksdojčer prisilno regrutovan u Waffen-SS diviziju da bi se vratio kao dezerter iz ove divizije i demobilisani vojnik Crvene armije i poratni period isprva bračnog života pa razvoda i zasebnog života Đuke i Vere Kempf.

Nijedan od ova dva romana ne nosi subverzivan revizionistički potencijal, štaviše oba teže stabilizujućoj perspektivi. U romanu Život počinje u petak vlada sila nostalgije koja je uglačala ivice socijalnih i političkih antagonizama. Daleko od toga da je Bukurešt 1897., koji srećemo u njenom romanu, vrsta sentimentalne idile, ipak osećamo vrstu autorske naklonosti prema svetu koji je bio društveno stabilniji od našeg, u kome su ugled, čast i poštovanje poretka predstavljale neupitne vrednosti, dok su među višom klasom vladala pravila otmene etikecije i filantropski aktivizam. Društvena nejednakost, primeri bede, ideološki konflikti postoje, ali su rezervisani za rubrike opozicionih novina, čiji se naslovi pominju usput, kao epohalni ornament.

U romanu Doba mjedi dominira ironijsko-kritički duh koji je dosledno sproveden nezavisno od razdoblja ili ideologije o kojoj svedoči. Upadaju u oči široke razmere poljskog antisemitizma, koji je bio raširen kod svih društvenih klasa, uključujući i intelektualce i plemstvo, koji je prikazan kao autohton i nezavisan od nemačkog nacizma. Za razliku od revizionističke proze, koja sa uglavnom nacionalističkih pozicija sabotira oficijalnu sliku poratnog jugoslovenskog socijalizma, ističući represivan ili licemeran karakter tog režima, Šnajder postulira izvestan ujednačen kritički evolucionizam. Recimo, u poratnom razdoblju, opisujući atmosferu u Zagrebu, piše: „Prestaju noćna privođenja, ili se jako prorjeđuju. Premda, i dalje pljušte denuncijacije: revolucija traje! Ali gradske ulice se metu, popravljena je ulična rasvjeta, voze tramvaji.“

Kao posledicu tih pristupa dobijamo: kod Joane Prvulesku retroaktivnu apologiju jednom svetu i jednom gradu koji će biti zbrisani ratnim stihijama i u revolucionarnom eksperimentu; kod Šnajdera istoriozofski uvid o paradoksalnom krugu koji je istorija opisala u sudbini slavonskih Nemaca – to je put reverzibilne migracije, od nemačkih kolonista Marije Terezije do folksdojčerskih prognanika sa žigom nacističkih zločinaca. Otuda je drama svakodnevice koju Prvulesku slika neka vrsta malograđanske farse naspram Šnajderovog determinističkog pesimizma u kome tek pojedinačni nagon za opstankom nadvladava opštu nemoć pojedinca da utiče na tok svog života u doba kojim gospodare militarizovani idoli.

Likovi u romanu Život počinje u petak ostaju na nivou ilustrativnih funkcija. Lik Dana Krecua je moga da poetički uzdrma konfiguraciju ovog istorijskog romana, otvarajući ga za svojevrsni žanr inverzne utopije. Ako je odlika kraja 19. veka, kako nas uveravaju likovi romana Joane Prvulesku, bila skoro pa opsednutost pitanjem budućnosti i predviđanjem kako će ljudi živeti u novom veku, ili za sto godina, u novom milenijumu, Krecu se, neznano kako, u nepomenutoj vremenskoj mašini ili kroz neku crvotočinu u vremenu, vratio sto i više godina unazad. Mogućnost interferencije dve perspektive ostala je neiskorišćena, jer je autorka ovom liku namenila ulogu nemog gosta iz budućnosti i permanentno začuđenog i dezorijentisanog posmatrača, koji odudara od svoje okoline načinom ophođenja i odevanja. Emancipatorski potencijal koji je nosio lik 21-godišnje Julije, koja čita Vašar taštine u originalu i poznaje nekoliko stranih jezika, iscrpljen je njenom ulogom tražene udavače, kojoj je edukacija ne toliko ni mamac koliko razbibriga do najvažnijeg događaja u životu onovremene žene, udaje, koja služi i za to da bi mlada poboljšala svoj socijalni status. Lik osmogodišnjeg siromašnog kurira, Niku(šor)a, koji živi sa poludementnom majkom, prozu Prvulesku dovodi u opasnu blizinu sentimentalne i didaktičke proze: marljivi će biti nagrađeni za svoj trud a socijalno prikraćenima će u pomoć priteći darežljivi imućni filantropi. Sasvim izlišno, apolitična Prvulesku izlaže kritici socijalističke nazore uredništva lista Istina, koje jedan od likova iz konkurentskog lista Univerzum, koji inače nema političke članke, doživljava kao militantne i denuncira ih kao ličnu i stranačku pristrasnost.

S druge strane, bez obzira na porodično jezgro fabule i prepoznatljive reference, Šnajderov roman ne pripada sasvim realističkoj tradiciji. „Angažovanjem“ nekoliko grupa likova koji pripadaju: svetu nerođenih, svetu preminulih ili duhova (likovi iz porodice Kempf koji Đuku pohode u snovima ili se pred njim konsultuju na groblju), sferi narodnih legendi i dečjih igara, te likovi štakora/pacova, kao životinjsko oličenje genocidne grupe, i mrava kao oličenje sovjetskog proizvodnog totalitarizma iz Đukinih noćnih mora; Šnajder je simbolizovao svoju naraciju, unoseći u nju elemente onostranog, legendarnog i alegorijskog. Ipak, time nije zamutio smisao istorijskih zbivanja ili tragičke ljudske egzistencije, već je pitanje uzroka odenuo u ruho makabrične groteske. „Šareni svirac“ iz Hamelina, koji je pod izgovorom da će žitelje tog grada svirkom lišiti napasti pacova, odveo njihovu decu omamljenu muzikom, legenda je u čijem je sadržaju sakrivena analogija koja govori o budućim migratornim lutanjima Nemaca. Šareni svirač je legendarna personifikacija nevolje, u slučaju praoca Kempfa gladi, koja ga je podigla sa rodnog tla i odmamila na neizvestan put. Čak i lik nerođenog sina, koji iz celestijalne pozicije svevidećeg oka komentariše postupke svojih budućih roditelja i navija za njih, ne bi li ostali u životu uprkos mobilizaciji, istočnom frontu, logorskom iskustvu u Staroj Gradiški i ratnim okršajima, ima jednu komičku meta funkciju, dok će njegovo sve-znanje ishlapiti činom njegovog rođenja.